Deze week is er door het Ministerie van Hadj in Saoedi-Arabië een boekingsplatform gelanceerd waarop je als bedevaartganger je eigen reis kunt boeken: motawif.com.sa.
Dit platform is meteen ook de enige manier waarop je Hadj kunt boeken. De Hadj-reisbureaus in landen zoals Nederland, waar moslims een minderheid zijn, staan van het ene op het andere moment buitenspel. Zij kunnen geen Hadj meer regelen voor hun klanten. Terwijl er door de lockdowns juist grote wachtlijsten bij deze reisbureaus zijn ontstaan, met daarop ook veel mensen die al aanbetalingen hadden gedaan voor de Hadj van 2020, die net zoals de Hadj van 2021 niet doorging vanwege de coronamaatregelen.
Aanbetalingen
Mohammed Cheppih, oprichter van Safarcom, is al sinds 2002 betrokken bij de organisatie van Hadj en Oemrah reizen. De laatste jaren vooral als operator voor Hadjbureaus in verschillende Europese landen. Hij is verbijsterd over de gang van zaken. “Om te snappen wat er nu gebeurt, moeten we eerst terug in de tijd. De Saoedische autoriteiten hebben in 2002 besloten om de Hadj vanuit niet moslim-landen te gaan reguleren. Tot die tijd kon je gewoon naar de Saoedische ambassade gaan om een visum te regelen.
Vanaf 2003 kreeg je dus alleen een visum voor Hadj als je je reis regelde via een geaccrediteerde agent. Elk Hadj-reisbureau kreeg een quotum voor het aantal visa dat ze voor de Hadj konden uitgeven. Een systeem dat over het algemeen goed werkte en helaas ook te maken kreeg met een aantal grote en kleine misstanden, veroorzaakt door reisbureaus die de Hadj als pure business zagen en niet als de amana die het zou moeten zijn.
In 2003 kostte een Hadj ongeveer € 1750 en betaalden we circa 5% aan de Saoedische overheid voor het regelen van het vervoer en onderdak in Medina en Muzdalifah. Tot voor een paar jaar geleden bleef dat bedrag beperkt tot € 200, maar het is nu al opgelopen tot € 1500. Dit zijn vaste kosten voor elk Hadj-reisbureau, een bedrag waar we totaal geen invloed op hebben.”
Rechtstreeks boeken
Cheppih merkt op dat het rechtstreeks boeken via het platform wordt gezien als een manier om goedkoper op Hadj te gaan. “Maar niets is minder waar. Ik weet dat er dezelfde prijzen wordt gevraagd voor hotels die verder weg liggen. En veel mensen beseffen niet dat boeken via het platform betekent dat je geen begeleiding krijgt in je eigen taal en iedere bedevaartganger apart moet boeken. Ook is het onduidelijk waar je met je klachten terecht kan als er iets misgaat in Saoedi-Arabië. In moslimlanden speelt dit probleem overigens niet, want daar hebben de overheden direct contact met het ministerie van Hadj en is er alleen een beperkter aantal plekken beschikbaar.
De Saoedische overheid is erg amateuristisch en niet-zakelijk bezig. We kregen in de maand februari als operators nog de vraag om onze gegevens te actualiseren. Daarna werd het oorverdovend stil. Vlak voor Ramadan kregen we al de eerste onaangename verrassing doordat de Oemrah twee weken voor de start van Ramadan opeens vrij werd gegeven. Omdat iedereen daar hals over kop indook, ontstond er veel chaos en was het voor de Hadjbureaus bijna onmenselijk om alles in goede banen te leiden. Hotels en vluchten die vanuit het niets toch geannuleerd werden, waren aan de orde van de dag.”
Hadj 2022
Volgens Cheppih heerste er, ondanks alle tegenslag, een positieve sfeer bij hem en zijn collega-reisbureaus. “We waren blij dat we het Umrah-seizoen goed hadden kunnen afsluiten en keken uit naar het komende Hadjseizoen. Ook met het vooruitzicht om een eerste begin te maken met het verzachten van de coronaverliezen. Als ik kijk naar mijn eigen bedrijf, had ik minstens een half miljoen euro uitstaan in aanbetalingen. Nu was er eindelijk ruimte om de vouchers en de kredieten die we bij de hotels hadden uitstaan te verzilveren en daarmee de bedevaartgangers alsnog een goede Hadj-ervaring te geven.
In feite hebben we van de ene op de andere dag te maken met het platform als monopolist. Alle deuren zijn in ons gezicht dichtgeslagen. Het is totaal onduidelijk waar we aan toe zijn, we hebben als operators nog steeds geen officieel bericht gekregen van het Ministerie van Hadj en ook de ambassades in Brussel, Londen en Den Haag – die onze spreekbuis zouden moeten zijn – melden dat zij geen informatie hebben van de autoriteiten.
Alleen maar verliezers
De vraag is wie er nu eigenlijk beter wordt van dit platform. Ik zie alleen maar verliezers. Vooral de Hadj-gangers, die vaak hun hele leven voor deze reis hebben gespaard, worden in hun koude kleren gezet. Dat een overheid zaken moet en wil reguleren snap ik. Maar daar neem je samen een paar jaar voor, zodat iedereen zich goed kan voorbereiden op de overstap. Dit is een regelrechte overval. Een horrorfilm waar we met de hulp van Allah snel uit hopen te geraken.”
Lees ook deze artikelen over Hadj
Hadj op niveau van vóór corona
De Hadj zal dit jaar terugkeren naar het niveau van vóór de COVID-19-pandemie, aldus de Saoedische autoriteiten.
Hadj 2022: De mislukte lancering van boekingsplatform Motawif
Wat is er toch allemaal gaande rond de Hadj van 2022? Enkele weken geleden werden moslims in Amerika, Europa en Australië geconfronteerd met de mededeling van het ministerie van Hajj en Umrah dat vanaf die dag de behandeling van Hadj-aanvragen exclusief was overgedragen aan een extern bedrijf genaamd Motawif.