Column

Hoofddoek als symbool van vrijheid?

10 november 2021 om 15:12
Leestijd 3 minuten
Array
Foto: Pexels

Iets negatiefs zeggen over islam is een bekende strategie om een boek te kunnen verkopen. Nu is het weer de ‘islamkritiek’ van Erica Meiland die vrouwen met een gezichtssluier vergelijkt met pinguins.

Al heeft Meiland gelukkig niks tegen ‘goede islamieten’:

“Pinguïns zijn dat ja. Ja, ik kan niet tegen een hoofddoek, echt niet. Ik denk dat heel veel mensen erover denken zoals ik erover denk. Je hebt hele goede islamieten hoor – en daar heb ik helemaal geen bezwaar tegen – en ik ben ook echt niet tegen vluchtelingen, maar ik ben wel heel erg tegen mensen die hier komen om te profiteren.”

Deze negatieve kijk op moslimvrouwen kennen we nu al eeuwen. TV-recensent Angela de Jong keek naar het gesprek tussen Eva Jinek met Erica Meiland en schrijft:

“Maar kritiek op de islam blijft het grootste taboe in de Nederlandse media. Een rochelende en hoestende antivaxer wordt op menig podium welwillender ontvangen dan iemand die het waagt te zeggen dat ze een hoofddoek een teken van onderdrukking vindt.”

De Jong doet net alsof er nooit programma’s zijn geweest die benadrukken hoe slecht de islam wel niet is voor vrouwen. Toch opmerkelijk voor een TV-recensent, dat zij die programma’s niet schijnt te kennen.

Het woord taboe is ontleend aan de Maori term tapu: een combinatie van ta (markeren) en pu (grondig). Het is lastig te definiëren en kan zowel iets heiligs als verontreinigd betekenen (zelfs allebei tegelijkertijd). Het kan gaan over zaken die niet elkaar met vermengd mogen worden, niet aangeraakt mogen worden of niet gebruikt mogen worden (of dat juist wel moeten maar dan op een specifieke manier). Iedere samenleving heeft haar eigen taboes die niet doorbroken mogen worden of juist wel doorbroeken moeten worden.

Het échte taboe – zo bleek afgelopen week – is de hoofddoek als vrijheid zien. “Diversiteit is schoonheid, en de hijab staat voor vrijheid” en “Vier de diversiteit en respecteer de hijab. Dat waren de koppen van een campagne van de Raad van Europa – in het kader van een project tegen discriminatie – waaraan is meegewerkt door Femyso, een Europese organisatie van moslimjongeren. Het leverde geschokte reacties op in met name Frankrijk. Want dat kon natuurlijk niet, een project tegen discriminatie. Pardon, een project dat de hoofddoek verheerlijkt. En dus trok de Raad van Europa het filmpje terug.

Nu zal ik als antropoloog niet snel zeggen dat een hoofddoek symbool staat voor vrijheid, want een kledingstuk leent zich altijd voor meerdere betekenissen. Maar schijnbaar was het filmpje van de Raad van Europa zo taboedoorbrekend dat het weg moest. In feite maken de Raad en haar critici daarmee het dragen van de hoofddoek een symbool van vrijheid, een reactie op het extreem secularistische wereldbeeld dat nu de overhand heeft.

De meningen geuit in de columns behoren toe aan de individuele auteurs en vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs de standpunten van IslamOmroep.